کتاب »تاریخ هنر کُردستان« تالیف میکاییل رحمانی، توسط انتشارات دانشگاه کُردستان منتشر گردید.
این اثر پژوهشی و تالیفی، به قلم میکاییل رحمانی با عنوان »تاریخ هنر کُردستان« از سوی پژوهشکده کردستان‌شناسی و توسط انتشارات دانشگاه کردستان روانه بازار نشر شده است. کتاب به هفت فصل تقسیم میشود. که دورههای مختلفی از ده هزار سال پیش تا عصر حاضر را مورد بررسی قرار میدهد.
در این کتاب، گفتمانهای مهمی همچون تاریخ هنر، باستانشناسی هنر، هنر مدرنیسم، هنر معاصر، دیاسپورا، هنر فمینیستها و رسانه‌های نوین به عنوان مبانی تحلیلی استفاده شده است. همچنین سعی شده تا تاریخ هنر تجسمی کُردها که در سایه‌ی گفتمان هنر خاورمیانه نادیده گرفته شده است، احیا گردد.
بشارالعیسی از نقاشان اثرگذار در جنبش نقاشی کُردها، اهل دارباسیا و ساکن پاریس، درباره کتاب اینگونه نوشته است: «سرگذشت هنرهای زیبا، کتاب میکاییل رحمانی، نُتهای آوازی است که امواج جغرافیایی از کرمانشاه تا قوس زاگرس-توروس را با گذر از ایستگاههای جاده ابریشم دربرمیگیرد؛ جغرافیایی که با هویتی روشن، چشم‌اندازی از بلندای خورشید تا کیمیای خاک را به مشاهده می‌خواند».
کتاب با مقدمهای مفصل به بحثهایی پیرامون تاریخ و جغرافیا کُردستان و بررسی روش‌های موجود در نگارش تاریخ هنر کُردها میپردازد. هنر صخره‌نگاری در زاگرس از دوران پارینه سنگی متاخر و دامنه آن تا هزاره چهارم قبلازمیالد، هنر دوران نوسنگی، آشنایی با محوطه‌های پیشاتاریخی، تفسیر کارکردهای نقاشی روی سفال و تندیسهای نخستین یکجانشینان کُردستان در فصول ابتدایی کتاب آمده است. همچنین هنر در دورههای مفرغ و عصر آهن متعلق به دولت قومها و حکومتهای نخستین مانند هوری (میتانی)، کوتی-لولوبی، سیموروم، کاسی، ماننا و امپراتوری مادها
بررسی شده است.
تحوالت چشمگیر و اساسی در آثار هنری کُردستان در فصول بعدی کتاب به عنوان دوران بینابینی معرفی میگردد، زمانی که هنر امپراتوریها در ایران، میانرودان و خاور نزدیک را دربرمیگیرد. هنر این دوره را میتوان هنری التقاطی نامید که محصول چندین تمدن با نشانه‌های آیینی تصویری مختلف است. اما تحولات بینامتنی همچنان مبتنی بر تلفیقها و ترکیبهای تصویری با دگرگونی‌های تاریخ سیاسی بر کُردستان اثر میگذارد. فصل پنجم با نام دوران بینابینی دوم به هنر در دوران اسالمی تا افول عثمانی در خاور نزدیک و قاجاریان در ایران میپردازد. در این دوران نقش میانجی هنرمندان و تصویرگران و کاتبان کُرد، مکاتب مهم و نگارههای متنوعی مربوط به میرنشینهای کرد یا نقاشان و دانشمندان کُرد دربار حکومتهای مسلط بر منطقه دنبال میشود. هنر ایوبیان، هنر کُردها در دربار آققویونلوها، هنر مروانیان، مکتب موصل، مکتب جزیرا و بیشتر، مورادی است که در این میان مورد بررسی قرار میگیرد.
فصل نهایی کتاب، به طور کامل به نقاشی نوگرا و هنر جدید در سده بیستم و دهه‌های اخیر میپردازد. در این فصل به تفصیل آغازه‌های نقاشی رنگ روغن در مناطق مختلف از کرمانشاه و سنندج تا سقز و سلیمانیه و حسکه و دیاربکر دنبال میگردد. پرداختن به هنر نوگرا و نسبتهای تازه در نقاشی مدرن کُردها در خاورمیانه نقطه کانونی این فصل به حساب می‌آید. در این میان جریانهای مهمی نظیر جنبش نقاشی سنندج (یا مکتب نقاشی کردستان)، جنبش نقاشی حسکه و جریان انتزاع‌گرایی در اقلیم کُردستان عراق به شیوهای متمایز مورد بررسی قرار میگیرد. پس از اینها به رویکردها و رویدادهای امروز در هنر جدید پرداخته میشود که در آن با رویه‌های تازه در مواد و متریال در فضایی انتقادی، سیاستهای فرهنگی و سیاستهای جنسیت و هویت مورد بررسی قرار میگیرد.
کار پژوهش و نگارش این کتاب به صورت مستقل بوده و دوازده سال به طول انجامیده است. کتاب تاریخ هنر کُردستان، در 538 صفحه در قطع وزیری و جلد کالینگور توسط پژوهشکده کُردستان‌شناسی و انتشارات دانشگاه کردستان منتشر شده است. این کتاب را میتوانید از کتابفروشی‌های معتبر تهیه بفرمایید.
